Η Κώμα του Γιαλού |
|
Ιστορική Αναδρομή | |
|
Η Κώμα του Γιαλού |
Η Κώμα του Γιαλού ανήκει στην περιφέρεια της Καρπασίας, βρίσκεται 48 χ.μ. βορειοανατολικά της πόλης της Αμμοχώστου και 14 χ.μ. νοτιοδυτικά της κωμόπολης της Γιαλούσας. Το χωριό είναι κτισμένο σε πεδινή περιοχή και έχει μια γενική κλίση προς τη θάλασσα. Στα βόρεια του χωριού το ανάγλυφο είναι λοφώδες και το υψόμετρο φθάνει τα 100 μέτρα.
Το χωριό ονομαζόταν παλαιότερα "Κώμη του Αιγιαλού" και μετέπειτα "Κώμα του Γιαλού", δηλαδή χωριό κοντά στην παραλία. Το χωριό υφίστατο από την εποχή της φραγκοκρατίας τουλάχιστον, βρίσκεται δε σημειωμένο σε παλιούς χάρτες ως "Coma". Η περιοχή του χωριού είναι αρκετά πλούσια σε αρχαιότητες, που χρονολογούνται από την εποχή του Χαλκού, πράγμα που σημαίνει ότι η περιοχή ήταν κατοικημένη από τα προϊστορικά χρόνια. Ακμή είχε γνωρίσει η περιοχή και κατά τα Ελληνιστικά χρόνια, αλλά και κατά τη Βυζαντινή περίοδο της ιστορίας της Κύπρου.
Στο χωριό υπήρχαν αρκετές ακαλλιέργητες εκτάσεις που καταλαμβάνονταν από ποικίλη άγρια φυσική βλάστηση, κυρίως πεύκα, κυπαρίσσια, αόρατους, μαζιές, σχινιές, θυμαριές και σπαλαθκιές. Στην περιοχή του χωριού εκαλλιεργούντο οι χαρουπιές, οι ελιές, ο καπνός, τα σιτηρά, τα νομευτικά φυτά και λίγα φυλλοβόλα οπωροφόρα δέντρα. Στις σκόρπιες αρδευόμενες εκτάσεις του χωριού εκαλλιεργούντο τα εσπεριδοειδή και λίγα λαχανικά.
Η παράκτια τοποθεσία της Κώμας του Γιαλού βοήθησε πολύ στην ανάπτυξη της αλιείας. Το ψαρολίμανο που κτίστηκε το 1966 φιλοξενούσε κατά το 1974 εικοσιέξι ψαρόβαρκες. Κάτοικοι του χωριού διατηρούσαν τέσσερα μεγάλα ψαροκάικα (Αγιά, Σκάλα, Αγία Φύλαξη και Ομόνοια) που πρόσφεραν απασχόληση σε αρκετούς Κωμιάτες.
Η γεωργοκτηνοτροφία σημείωσε αλματώδη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, πριν από την τούρκικη εισβολή, δίνοντας αξιοσημείωτη οικονομική ανάσα στους κατοίκους.
Στη "Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, 8ος Τόμος, Έκδοση Φιλόκυπρος" αναφέρεται ότι ο Βρετανός Πρόξενος στη Λάρνακα Alexander Drummond, που επισκέφθηκε το χωριό το 1745, το μνημονεύει στις εντυπώσεις του γράφοντας ότι η Κώμα του Γιαλού ήταν τόσο μεγάλη ώστε είχε δεκατέσσερις εκκλησίες. Αρχάγγελος Μιχαήλ, Άγιος Γεώργιος, Άγιος Νικόλαος, Αγία Σολωμονή, Αγία Άννα, Παναγία, Τίμιος Σταυρός, Άγιος Προκόπιος, Αγία Σοφία, Άγιος Κύρκος, Άγιος Σέργιος, Άγιος Πρόδρομος, Αρχάγγελος, Άγιοι Πατέρες.
Σύμφωνα προς τον Ιερώνυμο Περιστιάνη, στο χωριό ιδρύθηκε κοινοτικό σχολείο των κοινών γραμμάτων από την εκκλησία του Αρχαγγέλου το 1866. Κατά το 1887-88 φοιτούσαν στο δημοτικό σχολείο 37 αγόρια μόνο. Το νέο Δημοτικό Σχολείο κτίστηκε το 1954. Πριν από την τούρκικη εισβολή φοιτούσαν 120 παιδιά.
Το βράδυ της 14ης Αυγούστου 1974 οι περισσότεροι κάτοικοι της Κώμας του Γιαλού εγκατέλειψαν προσωρινά το χωριό και κατέφυγαν ως πρόσφυγες στις ελεύθερες περιοχές της Κύπρου. Τον Οκτώβριο του 1975 εξακολουθούσαν να παραμένουν στο χωριό 147 εγκλωβισμένοι, που όμως σταδιακά εκδιώχθηκαν όλοι μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1977.
Νωρίς μετά την εισβολή κατοίκησαν στην Κώμα του Γιαλού τόσο Τουρκοκύπριοι που είχαν μεταφερθεί από τις ελεύθερες περιοχές της Κύπρου, όσο κι έποικοι από την Τουρκία. Τον Οκτώβριο του 1995 αριθμούσαν γύρω στους 400. Οι Τούρκοι στο πλαίσιο της προσπάθειάς τους να αλλοιώσουν τα ελληνικά τοπωνύμια των κατεχόμενων περιοχών της Κύπρου, μετονόμασαν το 1975 την Κώμα του Γιαλού σε Kumyali που σημαίνει ηλιόλουστη παραλία.
Οι Κωμιάτες διακρίνονται για τη φιλοξενία, το φιλότιμο και τη γενναιοδωρία τους. Αν και διασκορπισμένοι στην προσφυγιά, συνδέονται μεταξύ τους, ενδυναμώνουν τους δεσμούς τους με τις δραστηριότητές τους και τις παραδοσιακές τους εκδηλώσεις, διατηρώντας τα ήθη και έθιμά τους.
Τον Ιούνιο του 1991 ιδρύουν τον Προσφυγικό Αθλητικό Σύλλογο "ΚΩΜΑ ΓΙΑΛΟΥ". Το 1994 μετονομάζεται σε Προσφυγικό Σωματείο "Κώμα Γιαλού". Το 1995 αποκτούν το δικό τους οίκημα στην πόλη της Λάρνακας. Διατηρούν ποδοσφαιρική ομάδα, διοργανώνουν ετήσιες συνεστιάσεις των κατοίκων της Κώμας του Γιαλού, παιδικές εκδηλώσεις, εκδρομές και προσκυνήματα των ηλικιωμένων, αντικατοχικές εκδηλώσεις και συμπαραστέκονται ηθικά και οικονομικά σε συγχωριανούς που χρειάζονται βοήθεια. Επίσης το Σωματείο διατηρεί Τράπεζα Αίματος για προσφορά αίματος σε κατοίκους και φίλους της Κώμας του Γιαλού που το έχουν ανάγκη.
Οι Κωμιάτες νιώθουν περήφανοι για τις ρίζες τους, για το χωριό τους και νοσταλγούν τη στιγμή που θα επιστρέψουν ελεύθεροι στη θαλασσοφίλητή τους γη, για να της δώσουν ξανά τη ζωντάνια και την αίγλη που είχε πριν από τον ξεριζωμό.
Βιβλιογραφία
|
|
αρχή ^ |